Özet
Verem, çoğunlukla hava yoluyla bulaşan bir hastalıktır. Birçok bulaşıcı hastalık gibi Osmanlı Devleti’nin son döneminde ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında yaygınlık kazanmış olan veremle mücadele etmek amacıyla cemiyetler kurulmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarından itibaren bulaşıcı hastalıklarla mücadele konusu, devletin en temel sağlık politikaları arasında yer almıştır. Mücadele derneklerinin, sağlık kuruluşlarının açılması yanında yasal düzenlemeler yapılarak veremle etkin mücadele gerçekleştirilmek istenmiştir. 1940’lı yıllarda Cemiyetler Kanunu kapsamında kurulmuş olan veremle savaş derneklerinin devletle işbirliği çerçevesinde veremle mücadele ettikleri anlaşılmaktadır. Mücadele kapsamında ülkenin farklı yerlerinde sanatoryum, dispanserler ve hastaneler açılmış, verem hastalarına yönelik teşhis ve tedavi hizmetleri yürütülmüştür. Kayseri Veremle Savaş Derneği de bir sivil girişim olarak 1945 yılında kurulmuştur. Derneğin öncülüğünde hayırseverlerin ve devletin desteği ile Nuh Naci Yazgan Verem Savaş Dispanseri ve Hastanesi yaptırılmıştır. Bu sağlık kuruluşları, yapım modeli bakımından Anadolu’daki ilk örneklerden sayılmıştır. 1950 yılında sağlık hizmeti vermeye başlamış olan Nuh Naci Yazgan Verem Hastanesinin Kayseri başta olmak üzere Anadolu’da vereme yakalanmış olan hastaların tedavilerinde önemli bir merkez haline geldiği anlaşılmaktadır. Kurumların hatıra defterleri, arşiv belgeleri ve gazeteler ışığında; 1945-1965 yılları arasında Kayseri Veremle Savaş Derneğinin faaliyetleri, Nuh Naci Yazgan Verem Savaş Dispanseri ve Hastanesinin kuruluş süreci ile birlikte 1950-1965 yılları arasında Nuh Naci Yazgan Verem Hastanesine gerçekleştirilmiş olan ziyaretler çalışma içerisinde değerlendirilmiştir. Çalışma ile veremle mücadelede sivil girişim, hayırsever ve devlet işbirliği modelinin sağlık sektörüne yansıması açık bir şekilde ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Verem, Nuh Naci Yazgan Verem Hastanesi, Menderes, Kayseri, 1945-1965.
Bu makale 2 kez okundu