Özet
XVI. yy sonu XVII. yy başlarında Celali İsyanı adı verilen kargaşa tüm Anadolu coğrafyasında yıkıma yol açmıştı. Bu yıkımı -yapılan çalışmalar- genel hatlarıyla ortaya koymuş olsa da arşiv kayıtları arasında çıkan yeni belgeler bu yıkımın ayrıntılarıyla ilgili ipuçları vermektedir. Bu çalışma Kütahya’da Tavil Halil’in yaptığı yıkım sonrasında kaza kadılarının tuttuğu kayıtlardan yola çıkılarak şekillendirilmiştir. Daha önce kullanılmamış kayıtlardan hareketle oluşturulan bu çalışma iki konu üzerinde odaklanmaktadır. Bunlardan ilki Büyük Celali Baskını esnasında Kütahya’da Tavil Halil’in yaptığı yıkımdır. Tavil Halil’in yaptığı yıkımın iki farklı yönü üzerinde durulacaktır. Birincisi Celali Tavil Halil’in yaptığı sosyal yıkım, yani halkın karşılaştığı/uğradığı tecavüz ve saldırılardır. İkinci olarak ise Celalilerin yaptığı saldırıların yanında Celaliler üzerine gönderilen Nasuh Paşa’nın Tavil ile yaptığı başarısız savaşın ardından Kütahya’ya çekilmesinin akabinde, bölge halkından topladığı olağanüstü vergiler ve bu vergilerin halk üzerinde yarattığı maddi sıkıntılara değinilecektir. Böylece Celali baskınının getirdiği sorunların yanında, ehl-i örfün ve reayanın çektiği sıkıntı üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Celali İsyanları; Tavil Halil; Nasuh Paşa; Kütahya Sancağı; XVII. yüzyıl
Bu makale 3180 kez okundu