Özet
Türk dış politikası ve uluslararası politikanın yapılanarak günümüze evrilmesinde mihenk taşı olarak addedilen Birinci Dünya Savaşı sonrası süreçte özellikle Wilson İlkeleri büyük önem taşımaktadır. On dört maddeden oluşan ve aslında ifade ettikleri ve hedefledikleri farklılıklar gösteren Wilson İlkeleri 1918 yılında ilan edilmiştir. İlanıyla birlikte savaşın mağlup ülkelerinin tamamında olduğu gibi Genç Türkiye’de de büyük heyecan ve umut yaratan İlkeler, çalışma kapsamında farklı bir perspektiften değerlendirilerek günümüz Türk dış politikasına etkileri nezdinde incelenecektir. Wilson İlkeleri’nin kısaca dönemin Amerikan başkanı Thomas Woodrow Wilson tarafından açıklanan, Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nin Birinci Dünya Savaşı’na ilişkin on dört maddelik savaş amaçları bildirisi olduğu ifade edilebilir. Self-determinasyon ilkesi temelinde uluslararası bir yapılanmayı önermesi bakımından dönemin Türk aydınları tarafından da kabul görmüş olan İlkeler, aslında gizli amaçları çerçevesinde kendi ülkesine hizmet etmeyi planlayan bir zihniyetin çalışması olarak değerlendirilebilir. Bu bağlamda çalışma kapsamında Birinci Dünya Savaşı sonrası büyük güçler tarafından oldukça önemli olduğu bilinen Genç Türkiye’nin Wilson İlkeleri’nin özellikle beşinci ve on ikinci maddeleriyle değerlendirilerek, günümüzde Wilson İlkeleri benzeri içtihadi normlar kapsamında Türkiye’nin uluslararası ve özellikle Kürt meselesi bağlamında bölgesel politikalarının nasıl şekillendiği analiz edilecektir. Bu değerlendirmede öncelikle tarihsel arka plana yer verilecek ve günümüzde de benzeri nitelikte yaşanan bir sürecin varlığına işaret edilerek, Türk dış politikasının nasıl şekillendiği, bu politikaların olumlu ve olumsuz yönleri ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler: Wilson İlkeleri; Birinci Dünya Savaşı; Türk Dış Politikasında Kürt Meselesi; Realizm ve Pragmatizm; Self-determinasyon
Bu makale 5565 kez okundu