Özet
Amasya, Osmanlı ipek imalatçılığı silsilesinin en önemli şehirlerinden biridir. Osmanlı ipekçiliği açısından şehrin ilk dönemlerdeki rolü, İran ipeğinin antreposu olma niteliğindedir. Sonraki dönemlerde ise Amasya’da ipek böcekçiliği ve ipeğe dayalı iş kollarının çok önemli boyutlara ulaştığı belgelere yansımıştır. 18. Yüzyılın son çeyreğinden itibaren yerel ipek üretimine dair vergi kayıtlarının, mizan-ı harir vergisine dair kayıtlardan daha fazla belirtildiği görülmektedir. Yine 18. Yüzyılın ortalarından başlayarak ivmesi artan bir oranla, dut bağları ve böcekhaneler ile ilgili kayıtların belgelerde yoğun olarak geçtiği görülmektedir. Bütün bu belirtilenler, zamanla ithal İran ipeğine bağımlılığın azaldığınıdüşündürmektedir. 19. Yüzyılın ikinci yarısında etkili olan ipekböceği hastalığının Amasya’da da olumsuz tesirleri görülmüştür. Arşiv vesikalarına yansıdığı kadarıyla devlet yetkililerinin diğer ipek üreticisi şehirlere kıyasla belki de en hassas şekilde, Bursa ve Amasya ipekçiliğine eğildikleri anlaşılmaktadır. Belgelere ve konu ile ilgili aktarılan bilgilere kronolojik bir bakış açısıyla bakıldığında, Bursa İpekçiliğiyle mukayese edilebilir bir Amasya ipekçiliği olduğu kanaati belirginleşmektedir. Her ne kadar Bursa şehri Osmanlı ipekçiliğinde başat bir rol oynasa da Amasya gibi bir kaç şehrin toplam istihsali Bursa ipekçiliğini muhtemelen dengeleyecek belki üzerinde de bir üretime mukabil gelecek durumdaydı.
Anahtar Kelimeler: İpek; Osmanlı ipeği; Amasya ipekçiliği; ipek ticareti
Bu makale 3403 kez okundu